Al in de baarmoeder verbinden wij ons aan de stem van onze moeder. Vanaf je geboorte is jouw eigen geluid uniek en zelfs zonder woorden kan jij jouw behoefte of verlangen aangeven aan jouw omgeving. Bij het ouder worden, op school bij spreekbeurten, blijkt onze identiteit er meer samen te hangen. Er is zoveel te vertellen over dit bijzondere instrument, ik vertel je graag iets over de absolute basics.
Professioneel zangeres
Hoe vaak dát beroep mij verheugde reacties oplevert. “Oh echt?! Wat leuk! En dan ook nog als solist, niet in een koor?” Nope, ik sta vaak in mijn up op een podium en zing bij feesten, diners, en ook bij serieuzere aangelegenheden zoals een ontvangst of een afscheid/uitvaart. Zingen is fantastisch, het maakt mij vrij, het zet mijn lijf aan en ik kan mij verbinden met de mensen om mij heen. Ik kan verhalen vertellen, ontroeren, blij maken mensen laten bewegen en meezingen. Het is zo divers. Ook gaf ik stem en zangles aan volwassenen, kinderen, maar ook aan docenten, managers en scholieren die hun stem zekerder wilden gebruiken.
Hoe gebruik jij jouw stem ?
En vooral wanneer? Stel je je eens een verjaardag voor zónder jouw stem, een vergadering, een gezellig etentje, allemaal momenten van impact met je stem. Van buitenspelen toen je klein was, tot om hulp roepen of je grenzen aan durven geven nu je groot bent. Allemaal stem.
Als jij jezelf laat horen, laat jij jezelf gelden. Je valt op omdat je een mening hebt of een vraag stelt. En vooral als het er om gaat dát jouw verhaal op moet vallen (zoals bijvoorbeeld bij een presentatie), dan sterft de een duizend doden en de ander vindt het appeltje eitje.
Als baby heeft de stem een overlevingsfunctie: voed mij, verschoon mij, of breng me naar bed want ik ben op van de slaap! En als volwassene is dat niet veel anders. Je kan aan iemands stem horen wat er aan de hand is: blijdschap, ziek, verdriet, twijfelachtig. Je hoeft iemand niet in de ogen te kijken om te horen wat er speelt, je oren zeggen genoeg.
JE STEM WORDT BEPAALT DOOR JE ADEMSTEUN IN COMBINATIE MET JE STEMBANDEN
Ik trainde scholieren en docenten over hun stem
Wedstrijdje ademen, de langste toon aan kunnen houden, fluisteren, dieren na doen, zingen(!) samen haalden we alles uit de borstkas wat er in zat. Want bij een spreekbeurt, een van je eerste publieke optredens, wordt heel veel aandacht besteed aan de inhoud, maar zelden aan de drager van die inhoud: de stem.
Je stem gaat over het bewegen van je middenrif en het stromen van lucht langs die minuscule spiertjes die stembanden heten. Je vult je longen en duwt daarmee je middenrif naar beneden, en dan bepaal jij met hoeveel kracht de lucht weer naar buiten stroomt. Je varieert bewust met volume, je toon en in tempo.
Trainen helpt.
Niet iedereen heeft dezelfde spieren en daarom verschilt de kracht en toon per persoon, maar wat voor andere spieren ook geldt… je kan ze trainen zodat je je bereik vergroot én je uithoudingsvermogen. Dat je daarbij ook een leukere spreker wordt is mooi meegenomen. Spelen met je stem maakt het lekkerder om naar je te luisteren.
Neem jij je ruimte, geef jij jouw mening? En durf jij jouw vragen te stellen?
Het is een geweldig instrument waarmee je mensen aan je kan verbinden, instrueren, verleiden, afwijzen én op afstand houden. Deze krachtpatsers zijn slechts zo dun als spaghetti en slechts enkele centimeters lang, toch zijn ze levens bepalend. Een beschadiging aan de stembanden kan namelijk ook enorme sociale impact hebben. John Irving schreef ‘We pray for Owen Meany’ waarin Owen een ondragelijke stemafwijking had en dat de hoofdfiguur uit het boek hem niet kon velen om mee om te gaan.
illustratie: links is de zwijgen rechts is spreken.
illustratie: links een ontspannen keel bij zwijgen, rechts een ingespannen keel bij zang of spreken.
Durven spreken.
Een vreemde taal leren is op oudere leeftijd een enorme uitdaging. Twijfelachtig of ‘krom’ spreken kan mogelijk je imago schaden. Wij Nederlanders hebben nog het voordeel dat wij op school Frans, Duits en Engels krijgen, maar andere landen moeten vaak van voor af aan beginnen en dan gaan wij ook nog eens Engels tegen hen spreken.
Jonge kinderen kunnen zo rond hun kleuterjaren nog heel makkelijk schakelen. Daar zijn de opties nog open, brabbelende peuters hoor je zelfs Arabische klanken produceren. Geloofwaardig een taal spreken maakt ook jouzelf geloofwaardig. Politici doen niet voor niets heel veel moeite om hun voordracht te optimaliseren.
Durven aanspreken, een opdracht durven geven, een vraag durven stellen en vooral durven zingen!
De stem maakt je zichtbaar en dat maakt je kwetsbaar. Bijvoorbeeld als het spannend is, zoals zingen bij een uitvaart dan dacht ik in het begin dat het foutloos moest. De menselijkheid moest ik uitschakelen, en als zangeres heb ik moeten leren dat bij een uitvaart ik vooraan naast de baar sta. In het begin zeer ongemakkelijk, het ging immers niet om mij en al die aandacht, wat als ik een fout maak? Maar mensen draaien zich om om naar de muziek te kijken en die neiging is zo sterk dat achterin zingen geen optie is. Daarbij is die zichtbaarheid echt iets om rekening mee te houden want naast het luisteren gaan ogen dwalen en dan vallen niet gepoetste schoenen op, of een spuugdruppeltje op je lip (aardrijkskunde leraar van vroeger had dat), of een niet schone bril. Dat leidt af van de inhoud. Maar weest gerust tijdens de tweedaagse gaan we aan de slag met wat functioneel en leuk is.
Erkenning voor jouw geluid tijdens de tweedaagse
Het leven is te kort om zo’n waardevol instrument niet optimaal te gebruiken. Dus we gaan aan de slag met wat voor jou functioneel is: een slecht nieuws gesprek, een gesprek waarin jij jouw grenzen moet gaan aangeven, en natuurlijk gaan we zingen. Niemand die er mee luistert, dus we zijn volledig vrij in elke zin van het woord.
Enorm veel zin in, tot dan!
Tips: ik heb een vaste zangdocent bij uitdagende songs, maar jij kan al heel veel leren op youtube van heel veel goeie zangdocenten. Sarah Brickell van Singers Advice geeft ook online les https://www.youtube.com/shorts/mSYM2bjcywU